Direkt Coombs Testi
Kocaeli Sistem Laboratuvarlar Grubu

Halk arasında kansızlık dediğimiz anemi bazen eritrositlerin yıkım artışına bağlı olarak, bazen eritrositlerin yapım hızına bağlı olarak bazen de kan kaybına bağlı olarak gelişebilir.

Eritrositlerin yaşam süresinin kısalmasına yani fazla eritrosit yıkımına bağlı olarak gerçekleşen anemi türüne hemolitik anemi denir. Eritrositlerin ortalama yaşam ömürleri 110-120 gün arasındadır. Hemolitik anemi tablosunda görülen azalmış yaşam süresi genellikle 100 günün altında  seyretmektedir.

Otoimmun hemolitik anemi (OİHA) ise, kişinin kendi eritrositlerine yabancı maddeymiş gibi davranması sonucunda antikor üretmesi ve hızlı bir şekilde üzerlerindeki antikorlara bağlı olarak eritrositlerin yok edilmesi şeklinde tanımlayabiliriz.

Kendi eritrositlerimize karşı antikor üretmemize sebep olabilen sorunlara örnek olarak; pek çok çeşitli otoimmün hastalıklar, Lenfoma ve Kronik Lenfositik Anemi gibi Malign hastalıklar ve Mononükleoz ve Mikoplazma Pnömonisi gibi çeşitli enfeksiyonlar yer almaktadır. Süreç içerisinde kullanılmakta olan çeşitli ilaçlar da otoantikor oluşturabilmektedir hatta nadir de olsa çocuklarda viral enfeksiyonlar sonrası rastlanabilen bir tablodur.
Otoimmun Hemolitik Anemi Tanısında Direkt Coombs Testi?

OİHA’nin tanısında eritrositlerin yüzeyinde antikorların direkt Coombs (direkt antiglobulin) testi ile gösterilebilmektedir. Hastaların %99’undan fazlasında direkt Coombs testinde pozitif sonuç alınır.
Kan Uyuşmazlığı Nedir? Kan Uyuşmazlığına Bağlı Yeni Doğan Sarılığı Nedir?

Direkt Coombs Testi, anne ve bebeğin kan grupları arasındaki uyuşmazlığa bağlı olarak ortaya çıkan Yenidoğan Hemolitik Hastalığı tanısı koymak için kullanılır.

Yenidoğan indirekt hiperbilirubinemi (İHB) vakalarında immün hemolitik anemiler önemli bir yere sahiptir. Direkt Coombs Testi (DAT) immün kaynaklı hemolizi göstermede önemli bir tanı metodudur.
Kan uyuşmazlığı nedir?

Kanımızdaki eritrositlerimizin yani alyuvarlarımızın üzerinde kan gruplarımızı belirleyen antijenlerimiz vardır. A, B, Rh antijenleri.

Örneğin A grubu kanımız varsa kanımızda A antijeni vardır. Sağlıklı insanlarda vücudumuz bu antijeni tanır ve ona karşı antikor üretmez. Ancak dışarıdan B grubu antijeni alınırsa mesela yanlış kan nakli ile veya plasenta yolu ile bebekten B grubu bir kan vücudumuza girerse savunma sistemimiz B grubuna karşı antikor üretir ve ona karşı savaş açar. B grubu eritrositleri parçalar.

0 grubu ve Rh negatif kanlarda durum biraz daha gergin oluyor çünkü hiçbir antijen taşımıyorlar ve dışardan gelebelicek  A, B ve Rh pozitif antijenlere karşı antikor üretiyorlar.
Anne – Bebek Arasındaki Kan Uyuşmazlığı Nedir?

Anne ve bebek arasında nasıl oluyor bu durum biraz anlatalım. Öncelikle anne-bebek arasında yaygın olarak Rh faktörüne karşı antikor üretimi yani uyuşmazlık yaşandığı için oradan anlatmaya başlayalım.

Diyelim ki anne Rh negatif ve baba da Rh pozitif kan grubu. Bu durumda bebeğin kanının Rh pozitif olması ihtimali var. Ve tesadüfe bakın pozitif oldu. Bazen hamilelik sürecinde bazen de doğum sırasında plasentadan annenin kanına bebeğinden Rh pozitif antijenler geçmesi söz konusu olduğunda anne bu antijenlere karşı saldırgan antikorlarını üretmeye başlayabiliyor. Bu antikorlar bebeğin kanına geçerse bebekteki Rh pozitif antijenlere saldırıyor ve eritrositlerin yıkılmasına sebep oluyor. Yıkılan eritrositler bir yandan anemiye sebep olurken diğer yandan da eritrositlerden salınan bilurubin plazmaya karışıyor ve yeni doğan sarılığı dediğimiz tabloyu oluşturabiliyor.

İlk bebek doğduğunda anne de oluşan Rh pozitif antikorlar pek sorun olmuyor. Ama bu antikorlar annenin vücudunda zaman içinde çoğaldığında ve ikinci gebelik süreci başladığında risk artmış oluyor. Eğer ikinci bebek de Rh pozitif olursa annesinden yoğun bir şekilde antikor saldırısı yaşayabiliyor. Bu da bebek için ciddi tablolar oluşturabiliyor.

İşte doktorunuz bu durumların tayinini yapmak ve tedavi sürecini takip etmek amaçlı olarak laboratuvardan bebeğin kanındaki antikorları görebilmek için direk coombs testi istiyor. Annenin karnındaki bebekte sorunu takipedebilmek içinde annedeki antikorlara baktığı indirekt coombs testini istiyor.

Eski zamanlarda çok daha yaygın bir şekilde görülmekte olan kan uyuşmazlığı, günümüzde erken tanı ve anne kanındaki antikorların oluşmasını durdurmak amaçlı çeşitli koruyucu tedaviler sebebiyle çok daha az bir şekilde ortaya çıkmaktadır.
Sık Sorulan Sorular
Kan Transfüzyonunda Direct Coombs Testi Neden İstenir?

DAT Testinin istendiği diğer bir sağlık durumu ise kuşkulanılan bir kan transfüzyonunda kişilerde oluşturabileceği reaksiyonunun araştırılması aşamasıdır. Bu test, naklolmuş olan eritrosit hücrelerine karşı herhangi bir antikor üretiminin olup olmadığının saptanmasında oldukça önemli bir belirteçtir.
Direkt Coombs Testi Hangi Durumlarda İstenir?

Koyu renkli idrar, sırt bölgesinde ağrı, sarılık ve dalak büyümesi gibi semptomların gözlenmesi ile hastada Hemolitik Anemi durumunun varlığı düşünülebilir ve Direkt Coombs Testi istenebilir.

Soluk almada zorluk, sarılık ve vücudun her bölgesinde şişme durumları da Yenidoğan Hemolitik Hastalığına işaret etmektedir ve bu durumda da Direkt Coombs Testi istenebilmektedir.

Yüksek ateş, kanlı idrar, baş dönmesi, üşüme ve titreme durumları da genel kan transfüzyonu reaksiyonlarının semptomları arasındadır ve hekimler bu süreçte de DAT Testi isteyebilmektedir.
Direkt Coombs Testi Sonucu Ne Anlama Gelmektedir?

Direkt Coombs Testinin sonucu pozitif ise, eritrosit hücrelerindeki antijenlere yapışmış vaziyette olan antikorlar vardır. Genel anlamda DAT Reaksiyonu ne kadar güçlü ise, eritrositlere bağlı olan antikor miktarı da aynı ölçüde fazladır.

Söz konusu Direkt Coombs Testinden transfüzyon reaksiyonu, enfeksiyon veya Rh uyuşmazlığı durumunun saptanması için hastanın öyküsüne ve genel klinik bulgularına ihtiyaç vardır.

Eğer Direkt Coombs Testi sonucu negatif ise, hastanın genel bulgu ve belirtileri başka bir nedene bağlı olarak gerçekleşmiş olabilir. İleri tanı için yeni laboratuvar bulgularına bakılması gerekebilir.
Direkt Coombs Testiyle İlgili Bilinmesi Gerekenler Nelerdir?

Herhangi bir transfüzyon reaksiyonu, enfeksiyon durumu veya ilaç kullanımı sebebiyle Direkt Coombs Testi sonucu pozitif çıkmışsa; test sonucu 48 saat ila 3 aylık bir süreç arasında pozitif olarak kalacaktır.

Testin pozitif olmasına otoimmün bir hastalık sebep olmuşsa, pozitif olma süresi artabilmektedir.

Kan Bağışı Yapılırken Antikor Alımı Mümkün Müdür?

Kan bağışı yapılırken antikor alımı kesinlikle mümkün değildir. Kan bağışı esnasında söz konusu kişinin kanının, başka herhangi birinin kanıyla temas etmemesi gerekmektedir.
Farklı Hekime Önceki Kan Nakliyle İlgili Bilgi Verilmesi Gerekir Mi?

Söz konusu kan nakli durumlarında çeşitli antijenlere karşı duyarlılaşma görülebildiği için hekime, kan nakli ile ilgili çeşitli bilgilerin verilmesi elzemdir. Bu bilgiler neticesinde doktor, sağlığı olumsuz yönde etkileyebilecek çeşitli risk faktörlerini göz önünde tutarak çeşitli tedavi süreçlerine devam edecektir.

Anne ve Çocuk Arasındaki Rh Uyuşmazlığı Çocukların Hepsinde Görülür Mü?

Anne ve çocuk birey arasındaki Rh uyuşmazlığı durumu, özellikle bebeğin Rh tipine bağlıdır. Anne birey Rh negatif ise, ilk Rh pozitif çocuğa karşı anne bireyin vücudunda antikorlar gelişebilmektedir.

Genel olarak ilk çocuğu etkilemeyen bu durum, daha sonraki gebeliklerde olumsuz bir durum olarak karşımıza çıkabilmektedir.

Günümüzde gebelik sürecinde yapılan çeşitli izlemler sonucu bu durumun etkilerinin minimize edildiği de bilinen bir gerçektir.