HIV Virüsü Nedir?
HIV (Human Immunodeficiency Virus / İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü), vücudun bağışıklık sistemini özellikle de CD4+ T Lenfositi adlı beyaz kan hücrelerini hedef alan bir virüstür.
CD4 hücre sayısı bir kişinin bağışıklık sistemi işleyişinin ölçüsüdür.
Virüsün çeşitli dokulara yerleşerek oluşturduğu enfeksiyon kişinin bağışıklık sisteminin çökmesine sebep olur.
Böylece bu virüsü taşıyan kişi çok basit mikroplarla dahi baş edemez duruma gelir.
Tüberküloz, hepatit, ishal, menenjit, zatürre gibi tedavi edilebilir hastalıklar kişi için ölümcül birer hastalığa dönüşebilir, hatta bazı durumlarda kansere dahi yakalanabilir.
HIV Virüsü Nasıl Bulaşır?
HIV; kan, semen, vajinal sıvı, ejakülasyon öncesi veya meme sütü gibi vücut sıvıları ile yayıldığı gibi korunmasız cinsel temas en sık rastlanan bulaş yoludur.
Diğer bulaş yolları kan ve organ nakli, ilaç kullanımında iğne paylaşımı, gebelik döneminde anneden çocuğa geçme, doğum ve emzirmedir.
AIDS Nedir?
AIDS (Kazanılmış Bağışıklık Yetersizliği Sendromu), HIV virüsünün neden olduğu bir sendromdur.
AIDS, HIV Pozitif vakalarda bağışıklık sisteminin enfeksiyonlara ve kanserlere karşı savunmasız olduğu evredir ve yaşamı tehdit eder.
Genel kanaat, HIV pozitif olan her kişide AIDS olduğudur, fakat bu yanlış bir bilgidir.
Günümüzde etkin HIV ilaçları virüsün vücutta çoğalmasını ve bağışıklık sisteminin güçsüzleşmesini engelleyerek HIV pozitif kişilerin uzun ve sağlıklı bir yaşam sürmesini ve AIDS evresine girmemelerini etkin bir biçimde sağlayabilmektedir.
Erken Tanı Dönemi Neden Önemlidir?
HIV enfeksiyonuyla yaşayan insanlar genellikle uzun süre semptom yaşamadıkları için enfekte olduklarını fark etmezler.
Bu süreçte virüs yükü artmaya devam eder ve oldukça bulaşıcı hale gelir bu durumda virüsü taşıyan kişiler hastalığı istemeden yayabilirler.
Birçok hastalıkta olduğu gibi erken tanı ve beraberinde yapılan etkin tedavi bulaşma oranlarının azalmasında oldukça etkilidir.
Günümüzde erken dönemde fark edilen HIV virüsü etkin tedaviler sayesinde kontrol altında tutulabilir ve hastalığın hayati önem taşıyan AIDS evresine geçmesi önlenebilir.
Kimler HIV Testi Yaptırmalıdır?
Korunmasız cinsel ilişkide bulunanlar ve HIV pozitif kanın temas edebileceği steril olmayan iğne, delici alet kullananlar mutlaka HIV testi olmalıdır.
Tıbbi görüş; yetişkinler, ergenlik çağındakiler ve gebe kadınlar için HIV testinin rutin tıbbi bakım sırasında yaptırılmasını önerir.
HIV Testleri Hangileridir?
1. Antikor Testleri; Bağışıklık sisteminin virüse karşı tepkisinin değerlendirilmesi (Antikor/Ab),
2. Antijen Testleri; Virüsün (Antijen/Ag) yüzeyindeki proteinlerin ölçülmesi,
3. Virüsün genetik parçaları ya da yapısının ölçülmesi esası ile yapılmaktadır.
Antikor Testi
Elisa Testi (ANTI–HIV TESTİ) (HIV TESTİ)
HIV ile enfekte olmuş kişinin kanındaki antikor düzeylerinin ELISA yöntemiyle ölçülmesine Anti-HIV ya da HIV testi de denir.
HIV ile enfekte olduktan 3- 8 hafta sonra kişinin kanında bağışıklık sistemi tarafından virüse karşı antikor üretilmeye başlar.
Ancak antikorların ölçülür seviyeye gelmesi ortalama 6 hafta ile 12 hafta arasında değişebilir.
“Pencere Dönemi” olarak adlandırılan bu süre kişiden kişiye farklılık gösterebilir.
Bu dönem göz önüne alındığında, şüpheli temastan hemen sonra ELİSA Testi yapılması anlamlı olmayacaktır.
Ayrıca Pencere Dönemi’nde antikorlar henüz tam oluşmadığından Anti-HIV testinin yanıltıcı olma ihtimali vardır.
Antijen Testi
p24 ANTİJEN TESTİ
p24, HIV’e özgü yapısal bir proteindir. Antijen testleri bu proteini tespit etmek amacıyla yapılan testlerdir.
p24 antijeni kanda antikor oluşumundan çok önce, şüpheli temas anından yaklaşık 3 hafta sonra, yüksek seviyelere ulaştığından HIV varlığının tespit edilmesini antikor testlerinden çok daha erken dönemde sağlar.
Antikor gelişimi kişiden kişiye farklılık gösterebileceğinden bazı kişilerde kanda erken dönemde yüksek oranda antikor oluşumu p24 antijeninin tespitini önleyebilmekte ve p24 antijen testinde yalancı negatif sonuçlara sebep olabilmektedir.
Kombinasyon Testleri
4. NESİL ANTİJEN VE ANTİKOR TESTLERİ
Kanda kişinin bağışıklık sisteminin meydana getirmiş olabileceği HIV antikorlarını ve p24 antijenini aynı anda tespit eden testlerdir.
“4. Nesil” testlerin kullanımı hem antikor testlerinden daha önce tespite imkân vermesi hem de antikor ve antijeni eş zamanlı taramasından dolayı en çok tercih edilen yöntemdir.
Bu yöntemle şüpheli temastan sonraki 3 hafta içinde HIV virüsü tespit edilebilmektedir.
Sonuç pozitifse sıklıkla Western Blot testi ile doğrulanması önerilir.
HIV PCR Testi
PCR Testi prensip olarak, virüsün genetik materyalinin çoğaltılması ve böylece çok düşük oranda bile olsa ölçülebilir olmasını sağlamak üzere tasarlanmıştır.
Bu test, tanı dünyasında pek çok farklı virüsün saptanmasında kullanılır.
PCR kantitatif (miktar ölçen) bir test olduğundan viral yükleri ölçmede de kullanılır.
Hasta HIV pozitif ise etkin medikal tedavi için viral yükleri düzenli olarak izlemek önemlidir.
HIV için uygulanan PCR testi, genellikle HIV pozitif bir anneden doğan bebeklere yapılmaktadır.
Bebeklerin ilk 18 ayda annenin antikorlarını taşıması nedeniyle bu süre içerisinde bebeklere antikor testi uygulanamamaktadır.
HIV Doğrulama testi
HIV WESTERN BLOT TESTİ
HIV Western Blot testi ‘’p24’’ dışındaki HIV’e özgü diğer proteinlerin de (örneğin; p18, p30, p40, p41,p53, p55, p68 gp160, gp120) varlığını tarayan moleküler bir testtir.
p24 antijen testinden daha fazla tipte protein taramasına rağmen daha az duyarlı olması sebebiyle son yapılan testtir ve doğrulanması istenen testten yaklaşık 2-4 hafta sonra yapılması uygundur.
Hangi yöntemle yapılmış olursa alınan HIV Pozitif sonuç mutlaka ikinci bir testle doğrulanmalıdır. Bu noktada HIV Western Blot Test “doğrulama testi” olarak kullanılır.
