GGT (Gama Glutamil Transferaz) Testi
GGT (Gama Glutamil Transferaz) serum düzeyi kişinin karaciğer sağlığı hakkında bilgi verir.
Serumdaki düzeyi ölçülen gama glutamil transferaz’ın yani GGT’nin büyük ölçüde kaynağı karaciğerdir.
Ayrıca karaciğer dışında böbrek tubülleri, safra, pankreas, bağırsak ve beyin kapillerinde yüksek miktarda GGT sentezlenir.
Gama glutamil transferaz özellikle safra yolu hasarıyla ilgili karaciğer sağlık sorunlarında diğer karaciğer enzimlerine göre daha özgün bir belirteçtir.
Bu sebeple safraya bağlı karaciğer hasarı takibinde kullanılan önemli bir tanısal testtir.
GGT Testi Neden Yapılır?
GGT testi, kişinin karaciğerinde bir sorun olup olmadığını anlamak ve takip etmek amaçlı yapılan karaciğer fonksiyon testlerinden biridir.
Özellikle safra yolu hasarıyla ilgili sağlık sorunlarının teşhisinde kullanılan önemli bir biyolojik belirteçtir.
Ayrıca alkolün ve ilaçların karaciğere olan toksik etkilerinin takibinde de kullanılan bir bir testtir.
Karaciğer Fonksiyon Testi Ne Demektir?
Karaciğer fonksiyon testleri bazı patolojik değişkenleri bulmak amacıyla yapılan ve karaciğer hastalığının varlığını ve karaciğere verebileceği hasarı yansıtan testlerdir.
Bu patolojik değişkenler:
Karaciğerdeki yapısal değişiklikler
Safraya ait patolojiler
Karaciğerin sentez kapasitesi
Karaciğer fonksiyon testleri;
ALT ve AST Hepatoselüler hasar belirteci
GGT ve ALP Kolestaz (safra salgısının geçişindeki aksaklıklar) belirteci
Bilirubin, her iki nedene de bağlı olarak artabilen bir belirteçtir
Albumin düzeyi ve protrombin aktivitesi karaciğerin sentez etkinliğinin belirteci
GGT Testi Hangi Durumlarda İstenir?
Kişinin karaciğer fonksiyonlarında sorun fark edildiğinde GGT testi istenebilir.
Karaciğer fonksiyonlarıyla bağlantılı bir başka enzim olan ALP (alkalen fosfataz) düzeyi yüksek olduğu zaman GGT testi istenebilir.
ALP değeri normal gebelik sürecinde ve kemik kökenli sağlık sorunlarına bağlı olarak da artış gösterirken GGT bu nedenlerden etkilenmez. Bu sebeple ALP den daha hassas bir safraya bağlı karaciğer hasarı belirtecidir.
Karaciğerin Fonksiyonları Nelerdir?
Enerji depolar.
Yağ, şeker ve proteinleri depolar.
Demir, A,D,E,K ve B12 vitaminlerini depolar.
Protein yapımında görevlidir.
Safra asitlerinin üretir ve safra asitleri, besin maddeleri ile alınan yağların hücre içinde kullanılabilir hale dönüştürürler.
Başta alkol olmak üzere vücuda giren toksik, zararlı maddeleri arındırarak filitre görevini görür.
Hormon dengesini korur.
Test Yaptırmadan Önce Dikkat edilmesi Gerekenler Nelerdir?
GGT testi yaptırmadan önceki son 24 saatte alkol kullanmamalı ve 8 saat yeme içme olmamalıdır. Bu durumlar GGT seviyesini yükseltmekte veya düşürebilmektedir.
GGT’nin Hücre İçindeki Görevi Nedir?
Gama glutamil transferaz’ın hücre içindeki en önemli görevi hücre için çok yararlı bir antioksidan olan glutatyonu yıkmak ve hücre içi glutatyon sentezi için gereken aminoasitleri oluşturmaktır.
Bununla birlikte, gama glutamil transferaz antioksidan/antitoksik savunma ve hücresel yapım-yıkım dengesi gibi olayların düzenlenmesinde görev alan önemli bir enzimdir.
GGT İle Test Edilen Nedir?
Karaciğer veya safra yollarında hasara yol açan hastalıkların çoğu ile GGT değerinde ki yükselme arasında ilişki bulunur.
Ancak tek başına değerlendirilmesi doğru olmaz, karaciğer hasarı ile ilişkili değişen pek çok farklı biyolojik belirteç vardır.
Özellikle, safra kanallarından biri tıkandığında GGT ilk yükseliş gösteren karaciğer enzimidir.
Dolayısıyla GGT düzeyi safra sorunlarını anlamada ve tespit etmede diğer karaciğer fonksiyon testlerinden daha duyarlı bir belirteçtir.
Hem GGT hem de ALP artışı görülen karaciğer hastalıklarından kemik dokusunu olumsuz etkileyen hastalıklarda sadece ALP yükselmektedir.
Şöyle ki; serum ALP seviyesinin yüksek olması hastada karaciğer ya da kemik hasarının olabileceğinin işaretidir. Ancak ALP seviyesi tek başına karaciğer mi kemik hasarı mı var, sorusuna yanıt olamaz. İşte bu noktada GGT seviyesi de yüksek bulunmuşsa hasarın karaciğer kaynaklı olduğu anlaşılır.
GGT İle Alkol Kullanımı Arasındaki İlişki
Alkol tüketimi GGT düzeyini arttırmada büyük etkendir. Bazen çok az tüketildiğinde bile GGT düzeyi yükselebilmektedir.
Devamlı olarak ve çok fazla alkol tüketenlerde daha da yüksek düzeyde olmaktadır. Bu yüzden GGT, akut ya da kronik olarak alkolün aşırı düzeyde alındığı durumlardaki hasarı değerlendirmek için kullanılabilir.
Karaciğer Hasarı Dışında GGT Seviyesinin Yükselmesine Sebep Olabilecek Faktörler
Vücut kitle indeksi.
Sigara kullanımı.
Epilepsi ve nöropatik ağrı tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar.
Mide asidi üretimini inhibe eden bazı ilaçlar.
Kalp yetmezliği, karaciğer skarlaşması veya böbrek hastalığına bağlı sıvı birikimini tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçlar.
Pıhtılaşma önleyici olarak kullanılan bazı ilaçlar.
Akne tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar.
Kemoterapi ajanı ve bağışıklık sistemi baskılayıcı bazı ajanlar.
Doğum kontrol ilaçları.
Kronik alkol kullanımı.
Alkolün bırakılmasından haftalar sonra GGT düzeyi normal değerlerine dönebilir.