Kalsiyum ( Ca ) Testi
Kemik, böbrek, paratiroid bezi veya gastrointestinal sistem hastalıkları, diş ve diş eti problemleri de dahil olmak üzere çok çeşitli hastalıkların teşhisi ve izlenmesi amacıyla rutin sağlık taramalarının ve check- up paketlerinin içinde bulunan testlerden biri de serumda Ca düzeyinin ölçüldüğü Kalsiyum Testidir.
Kalsiyum; vücut fonksiyonları için oldukça mühim bir kimyasal elementtir. Yetişkin bir bireyde kalsiyum düzeyi 1kg’ın üzerindedir ve bu miktarın %99’u kemiklerde kalsiyum hidroksiapatit olarak, %1’lik kısmı ise kan, kas ve diğer dokularda bulunur. ’’Ayrıca kalsiyum; oksijen, karbon, hidrojen ve azottan sonra insan vücudunda en çok bulunan beşinci elementtir. ‘’ (1)
Kalsiyum iyonları kanın pıhtılaşmasında ve kemik mineralizasyonunda oldukça önemli rol oynar. Ayrıca Kalsiyum iyonları kalp ve iskelet kaslarını etkiler ve sinir sisteminin işlevi için de gereklidir.
Kandaki kalsiyum düzeyi hakkında bilgi veren 2 test mevcuttur. Kandaki kalsiyumun bir kısmı proteinlere özellikle de albumine bağlı olarak bulunurken bir kısmı da serbest olarak dolaşımdadır.
Serumda total kalsiyum testi ile vücutta bağlı ve serbest halde bulunan kalsiyumun toplam düzeyi ölçülür.
Serum İyonize kalsiyum testinde ise dolaşımda serbest olan ve metabolik açıdan aktif olan kalsiyum (Ca) düzeyi ölçülür.
Hücre içi ve hücre dışı alanda dolaşan kalsiyumun %50’si serbest, %40’ı proteinlere bağlı, %10’u ise karbonat, laktat, fosfat gibi anyon maddelere bağlı olarak dolaşır.
Kalsiyum (Ca) Testi İçin Gerekli Numune Nedir ?
Kalsiyum testi , kandaki veya idrardaki kalsiyum düzeyi hakkında bilgi sağlayan bir testtir.
Kemik, kalp, böbrek, diş ve sinirlerle ilgili rahatsızlıkların tanısı ve seyri için kandaki kalsiyum miktarı ölçülür. Kan testi sonucunda alınan değerler, kemikteki kalsiyum miktarını değil, kandaki kalsiyum miktarını yansıtır.
Serum Kalsiyum testi için; damardan (ven) küçük bir miktar kan numunesi alınır.
İdrar ile yapılan kalsiyum testi ile böbreklerin yeterli veya uygun miktarda kalsiyumu süzme eylemini gerçekleştirip gerçekleştiremediğini test ederken böbrek taşı şüphesi olan hastalarda da idrar kalsiyum düzeyi ölçümlenir. Test için numune olarak 24 saatlik idrar yada herhangi bir saatteki idrar (doktorunuzun talebine göre) kullanılır.
Referans aralıkların dışında seyreden kalsiyum düzeyleri, bir sorun olduğunu düşündürür. Bu durumda hekim kalsiyum testi dışında ek testler talep edebilir.
Serum Kalsiyum ( Ca ) Referans Aralığı
Normal değerler laboratuvarda uygulanan yönteme göre değişiklikler gösterebilir.
7 günden küçük 7,6 – 10,4 mg/dL
7 gün- 3 yaş 9,0 – 12 mg/dL
4-60 yaş 8,6 – 10,2 mg/dL
60 yaş ve üzeri 8,3 – 10,1 mg/dL
Hangi Durumlarda Kalsiyum Testine İhtiyaç Duyarım ?
Kemik rahatsızlıkları
Böbrek taşı ve diğer böbrek sorunlarının takibi
Nörolojik rahatsızlıklar
Kalsiyum eksikliğini düşündürecek semptomlar (susuzluk hissi, bitkinlik, güçsüzlük, karın ağrısı, sık idrara çıkma vb.)
Tiroid hastalığı gibi anormal kalsiyum düzeyiyle ilişkili rahatsızlıklar
Kalsiyum diş ve kemiklerin güçlenmesine yardımcı olmakla birlikte, damarların genişlemesi, enzim ve hormonların salgılanması, kas kasılması, kan pıhtılaşması gibi görevlerde yer alır.
Kalsiyum Düşüklüğü Hipokalsemi Nedir? Nedenleri Nelerdir ?
Hipokalsemi, paratiroid bezlerinin yokluğu veya bozulmuş işlevi veya bozulmuş D vitamini sentezi nedeniyle gelişebilen serum kalsiyum düzeyinin normalin altında seyrettiği tablodur.
D vitamini eksikliği
Magnezyum eksikliği
K2 Vitamini eksikliği
Paratiroid bezlerinin yokluğu veya bozulmuş işlevi
Kemoterapi
Alkol tüketimi
Artmış fosfor düzeyi
Pankreas iltihabı (Pankreatit)
Osteoporoz
Sağlıksız beslenme (Kalsiyum bakımından düşük diyet)
Böbrek yetmezliği
Kalsiyum Eksikliği Nelere Sebebiyet Verir ?
Kalsiyum eksikliği ciddi düzeyde ve uzun süreli yaşanmadığı taktirde, vücut ihtiyaç duyduğu kalsiyumu kemiklerden temin edebilmektedir. Normalin altında seyreden kalsiyum seviyeleri kişilerde kemik, diş, kas ve sinirsel rahatsızlıklar gibi sağlık sorunlarının yaşanmasına sebep olabilir.
Hiperkalsemi Nedir?
Hiperkalsemi, iskelet sisteminden kalsiyumun kana daha fazla geçmesi veya bağırsak emiliminin artması sonucu oluşan serum kalsiyum seviyesinin normalden yüksek seyrettiği tablodur.
Sıklıkla; primer hiperparatiroidizm (pHPT) veya meme, prostat, tiroid bezi , akciğer karsinomunun kemik metastazı nedeniyle oluşur.
Primer hiperparatiroidizm ve kemik hastalığı, böbrek taşı veya nefrokalsinoz belirti veya semptomları olan hastalar paratiroid bezlerinin cerrahi olarak çıkarılması ile tedavi edilebilir.
Şiddetli hiperkalsemi kardiyak aritmiye neden olabilir.
Kalsiyum ve D Vitamini İlişkisi Nedir ?
Vücudumuz kendi başına kalsiyum üretemez, bu nedenle kalsiyumu dış kaynaklardan besin yoluyla alma ihtiyacı duyarız. Kalsiyum; peynir, süt, yoğurt, koyu yeşil yapraklı sebzeler, konserve somon, soya ürünleri ve meyve suları gibi besinlerde bulunur.
Beslenme yoluyla aldığımız kalsiyumu vücudumuz tarafından emilmesi için D vitaminine ihtiyaç duyarız.
D vitaminini esas olarak güneş ışınları yardımıyla vücudumuz tarafından sentezlenir ayrıca ton balığı, yumurta, süt ve mantar gibi besinlerden de kısmen alabilirsiniz. Yetişkin bireylerde günlük alınması gereken D vitamini 400-800 IU olarak önerilmektedir.
Kalsiyum ve K2 Vitamini İlişkisi Nedir?
D vitamini bağırsaklardan kalsiyum emilimini arttırır. D vitamininin desteğiyle kan dolaşımına alınan bu kalsiyum iyonlarının bir kısmı kemiklere yönelirken bir kısmı da kan damarlarında kalır.
İşte K2 Vitamini burada devreye girerek bazı proteinleri aktive eder ve kalsiyumun kemiklere ve dişlere yönelmesini sağlar. Böylece damarlarda ve yumuşak dokularda kalsiyum birikmesini ve dolayısıyla kalsiyumun damar tıkanıklığına sebep olmasını önler.
İhtiyaç duyulan yerlere ulaşan kalsiyum bizi diş çürüklerinden, osteoporozdan, kalp hastalıklarından, kanserden ve diğer hastalıklardan korur.