Vitamin B12 Testi
B12 testi , kansızlık ya da beslenme bozukluklarına bağlı olarak gelişen semptomların varlığında başvurulan bir testtir.
Makrositik aneminin araştırılması ve megaloblastic anemilerde görülen eksikliklerin denetlenmesinde sıklıkla bakılan kan testlerinden biridir.
B12 vitamininin emilmesine yardımcı olan ve midede yapılan bir protein olan İntrensek faktör eksikliğinde, ince bağırsakta vitamin emilim bozukluklarında, vegan ve vejeteryan beslenme ve de beslenme bozukluklarında vitamin B12 düzeyi düşük olarak rastlanır.
B12 testi vitaminlerin emilim bozukluğuna yol açan bazı hastalıkların varlığında da istenebilmektedir. Bu rahatsızlıklardan bazıları şu şekildedir:
Crohn hastalığı
Çölyak hastalığı
Kistik fibrozis
Kronik böbrek yetmezliği, karaciğer hastalıkları, proteinden açısından düzensiz beslenme şekli, konjenital kalp yetmezliği, diyabet, lökositoz, polistemia vera hastalığı gibi durumlarda yüksek vitamin B12 seviyesine rastlanabilir.
Hekim kararına göre tek başına ya da folik asit testi ile istenen Vitamin B12 testi , koldaki damardan (ven) alınan küçük bir miktar kan numunesi ile yapılmaktadır. Bu süreç içerisinde testten önce genellikle 10 saatlik bir açlık süresi gerekmektedir ve kan alımının ardından kanın sıvı bölümü olan serumun B12 vitamini konsantrasyonu ölçülmektedir.
B12 testi referans aralığı şu şekildedir:
7 günden küçük hastalarda 160 pg/mL – 1300 pg/mL arası
7 günden büyük hastalarda 197 pg/mL – 771 pg/mL arası
B12 Vitamini Görevleri Nelerdir?
DNA sentezinde görev alır
Merkezi sinir sistemini korur ve işleyişini destekler
Kırmızı kan hücrelerinin oluşumunda görevlidir
Bağışıklık sistemini güçlendirir
Protein metabolizmasında görev alır
Anemiyi önler
Cilt, saç ve tırnakların sağlığına katkıda bulunur
Kemik sağlığını korumada etkilidir
Sindirim sistemine fayda sağlar
Akciğer, göğüs ve prostat kanserine karşı koruma sağlar
Kemik iliğinde yeni hücrelerin üretilmesini sağlar
Karbonhidratların glikoza çevrilmesini sağlayarak vücudun enerji ihtiyacını gidermesine yardımcı olur
Kalp – damar sağlığına katkı sağlar
B12 Vitamini Eksikliği Nedir?
B12 vitamini (kobalamin); suda çözünebilen ve vücutta depolanan bir vitamindir. Hayvansal gıdalardan sağlanan B12, karaciğer başta olmak üzere diğer vücut bölgelerinde de düşük miktarda depolanabilmektedir. Fakat vücutta depolama miktarı düşük olduğundan dolayı gün içerisinde besinlerle B12 takviyesi ihtiyacı doğmaktadır.
B12 vitamininin en temel fonksiyonu; folik asit ile birlikte hücre bölünmesi ve çoğalmasını sağlayarak DNA sentezini desteklemesidir.
Vücuda giren B12 vitamini mideden sonra bir glikoprotein olan haptocorrine (transcobalamin I) bağlanmakta ve duodenuma geçerek pankreatik enzimlerce sindirilmektedir. Burada sindirilen B12, sonrasında ince bağırsağın daha az asidik olan ortamında intrinsik faktöre bağlanmaktadır. İntrinsik faktöre bağlanma amacı ince bağırsağın illeum kısmından emilmesidir. Ayrıca gastrik pariyetal hücrelerden salınan ve bir glikoprotein olan intrinsik faktör; B12 emilimi için oldukça önemlidir.
İntrinsik faktöre bağlanarak illeuma geçen karışım buradan hücre içerisine alınmakta ve ayrışarak transcobalamin II’ye bağlanmaktadır. Transcobalamin II’ye bağlanmasının ardından karaciğer, kemik iliği ve diğer hücreler tarafından transfer edilmekte ve en son fazlası idrar yoluyla böbreklerden atılmaktadır. B12 vitaminlerinin büyük bir kısmı dolaşımda taşıyıcı proteinler olarak bilinen transcobalamin I ve II’ye bağlı bir şekile durmaktadır.
B12 Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Emilim bozuklukları, operasyonlar ve yetersiz beslenme sonucunda meydana gelen B12 eksikliği belirtileri her zaman erken dönemde teşhis edilememektedir. Özellikle vegan ve vejetaryen diyeti uygulayan kişiler B12 eksikliği açısından risk altında kabul edilmektedir ve gerekli B12 vitaminin doktor kontrolünde takviye edilmesi gerekmektedir. Eksikliğin erken dönemde teşhis edilerek tedavi sürecine girilmesi halinde kişilerin sağlıkları da kontrol altına alınabilmektedir. B12 vitamini eksikliği belirtileri genel olarak şu şekildedir:
Pernisiyoz anemi
Çarpıntı
Zihinsel fonksiyonlarda bozulma (Unutkanlık, hafıza kaybı)
Dilde şişkinlik, kızarıklık ve yanma hissi
Soluk cilt
Ağız içi yaraları
Bacaklarda kramp
Depresyon
Denge sorunları
Kilo kaybı
Megaloblastik anemi
Hücre sentezinin engellenmesine bağlı olarak metabolizmanın yavaşlaması
Halsizlik
Çabuk yorulma
Sinir hasarına bağlı olarak el, kol ve bacaklarda karıncalanma, yanma ve uyuşma hissi
B12 eksikliği belirtileri bebeklerde ise; gelişim bozukluğu, fiziksek aktivite geriliği ve megaloblastik anemi olarak görülmektedir.
B12 Vitamini Eksikliği Nelere Sebep Olur?
B12 vitamini eksikliği genel olarak; sağlıksız ve dengesiz beslenme, emilim bozukluklarına yol açan hastalıklar ve ameliyatlar sebebiyle gelişmektedir. Yetersizlik durumunda ise B12 vitamini bakımından zengin besinlerin tüketilmesi ve doktor kararı dahilinde takviye alınması önerilmektedir. Sadece hayvansal gıdalarda bulunan B12 eksikliği şu durumlara sebebiyet verebilmektedir:
Sinir hasarı: Karıncalanma ağrı ve hissizlik gibi semptomları vardır.
Kalp ve damar sağlığı bozukluğu
Beyin hasarı ya da zihinsel fonksiyon bozukluğuna bağlı oluşan konsantrasyon bozukluğu, hafıza kaybı vs.
Depresyon
Alyuvar üretimi bozukluğu: Alyuvar üretimi bozukluğunda yeterli oranda eritrosit üretemeyen vücut pernisiyöz anemi geliştirmekte ve buna bağlı olarak halsiz ve yorgun hissetmektedir. Pernisiyöz anemi tablosunda kişilerin kemik iliğinde üretilen alyuvarlar bölünememekte ve olması gerekenden daha büyük bir şekilde kalmaktadır. Bu durum da kan hücrelerinin kemik iliğinden kana geçmesini engelleyerek halsizliğe sebebiyet vermektedir.
Anemi: Anemi her B12 eksikliğinde görülen bir tablo olmasa da önemli bir risk faktörüdür. Nitekim gebelikte bebeğin gelişimini etkileyebilmektedir.
B12 Vitamini Eksikliği İçin Kimler Risk Altındadır?
Aile öyküsünde B12 eksikliği bulunan kişiler
Crohn hastalığı
HIV
Bazı ilaçların kullanımı
Vejetaryenler
Yaşlı yetişkinler
Mide ve bağırsağın bir kısmı ya da tamamının alınması
Otoimmün hastalıklara sahip kişiler
B12 eksikliği kısıtlayıcı diyetten kaynaklanan kişilerin doğal besinlerden yeterli miktarda B12 takviyesi alması gerekmektedir.
Emilim bozuklukları gibi kronik rahatsızlıklar sonucunda görülen B12 eksikliklerinde ise hayatın geri kalanında B12 takviyesi kullanmak gerekebilir ve bu takviyeler ile semptomsuz bir hayat yaşamak mümkündür.
B12 Vitamini Eksikliğinin Nörolojik Semptomları Üzerine Araştırma: Pediatrik Hastalar
B12 vitamini, merkezi sinir sistemi dahil olmak üzere vücuttaki çeşitli sistemleri etkileyen temel vitaminlerden biridir. Patolojik koşullar altında kesin rolü tam olarak anlaşılamasa da, sinir sistemi metabolizması üzerinde önemli bir rol oynadığı bilinmektedir. 38 çocuk üzerinde yapılan klinik çalışmada, hastaların özellikleri ışığında B12 vitamini eksikliğinin erken teşhisindeki önemini vurgulanmak istenmektedir. B12 vitamini eksikliğine bağlı nörolojik semptomlar barındıran 38 çocuk Şubat 2012 – Aralık 2013 tarihleri arasında geriye dönük olarak değerlendirildi. (Serin, H.M., & Arslan, E.A. -2019)
Çalışmada B12 eksikliğine bağlı olarak gelişen; senkop (bayılma), titreme, baş dönmesi, gelişim geriliği, karıncalanma hissi, görme bulanıklığı, denge bozukluğu, görme bulanıklığı, konsantrasyon bozukluğu ve yorgunluk gibi semptomlar 0-18 yaş grubu arasındaki hastalarda tespit edildi. B12 eksikliğine bağlı olarak nörolojik semptom gösteren hastalar bir ay içerisinde B12 vitamini takviyesi ile iyileşmiştir. Sonuç olarak; B12 eksikliği klinik bulguları geniş olan bir rahatsızlık değildir ve anemi ile ilişkili olmayabilir. Anemi olmaksızın karşılaşılabilen B12 eksikliğinde özellikle gelişmemiş ülkelerdeki çocuklara bilinçli yaklaşım gerekmektedir. (Serin, H.M., & Arslan, E.A. -2019)
Bebeklerde Vitamin B12 İhtiyacı
Anne sütü ile beslenen bebeklerin günlük B12 ihtiyacı anne sütüyle yeterli oranda sağlanmaktadır. Çeşitli bulaşıcı rahatsızlıklar sebebiyle anne sütü alamayan bebeklerin B12 ihtiyacı doktor kontrolünde besinlerden takviye edilmelidir.
Paylaş:
Danışma Hattı:
0 262 331 69 79
